Vấn đề bảo hộ bản quyền tác giả
1. Cơ sở pháp lý
– Bộ luật Dân sự 2015 số 91/2015/QH13 ban hành ngày 24/11/2015;
– Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2009;
– Nghị định 100/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Dân sự, Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả và quyền liên quan ngày 21 tháng 9 năm 2006.
2. Bản quyền tác giả
Hiện nay, vấn đề bảo hộ quyền tác giả đang được rất nhiều người quan tâm khi lao động trí óc ngày càng phát triển và ngày càng nhiều sản phẩm trí tuệ được tạo ra. Tuy nhiên, kéo theo đó tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nói chung, quyền tác giả nói riêng cũng đáng báo động. Chính vì vậy, việc đăng ký bản quyền sở hữu trí tuệ là việc tác giả cần phải làm khi sản sinh ra những đứa con tinh thần của mình, giúp chủ thể sáng tạo ra tác phẩm, chủ sở hữu tác phẩm khẳng định vững chắc hơn nữa quyền tác giả của mình. Đồng thời, nó sẽ là một căn cứ pháp lý vô cùng quan trọng chứng minh cho nguồn gốc của tác phẩm nếu có tranh chấp xảy ra. Do đó, đăng ký quyền tác giả là một việc vô cùng quan trọng để bảo vệ những tài sản trí tuệ.
Tại sao cần phải đăng ký bản quyền tác giả? Thế nào là quyền tác giả?
Quyền tác giả là quyền của cá nhân hoặc một tổ chức đối với sản phẩm lao động trí óc của mình tạo nên. Quyền tác giả được ghi nhận cho các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học như sách, bài giảng, tác phẩm âm nhạc, tác phẩm sân khấu, tác phẩm điện ảnh, tác phẩm tạo hình và mỹ thuật ứng dụng, tác phẩm nhiếp ảnh, tác phẩm kiến trúc, phần mềm máy tính. Sản phẩm đó thuộc về tác giả và do tác giả sáng tạo ra chứ không sao chép, copy từ bất kỳ nguồn nào.
Quyền tác giả được hiểu như là một nhóm các quyền, gồm các quyền nhân thân và các quyền tài sản. Các quyền tài sản được gọi là “độc quyền” khai thác hoặc cho người khác khai thác tác phẩm của chủ sở hữu quyền tác giả. Các quyền nhân thân (ngoại trừ quyền công bố tác phẩm) được bảo hộ vô thời hạn.
3. Tại sao phải bảo hộ bản quyền tác giả?
Đăng ký quyền tác giả hay còn gọi là đăng ký bảo hộ bản quyền tác giả là việc làm cần thiết để đảm bảo cho người sáng tạo ra tác phẩm, chống lại các hành vi sử dụng trái phép tác phẩm như: mạo danh tác giả, sao chép, sử dụng tác phẩm mà không được sự cho phép của tác giả,…. Để tạo ra một tác phẩm có giá trị và sáng tạo, đòi hỏi sự lao động trí óc, trí tuệ, thời gian và tài chính. Việc đăng ký bản quyền tác giả là sự chứng nhận cho sự sáng tạo, thành quả lao động của tác giả.
Một tác phẩm được tạo ra có tính sáng tạo, độc đáo, có giá trị và được nhiều người tiếp nhận đồng nghĩa với việc sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho tác giả và chủ sở hữu. Vì vậy, việc đăng ký bảo hộ quyền tác giả sẽ đồng nghĩa với việc tuyên bố quyền sở hữu hợp pháp đối với tác phẩm, tránh những trường hợp bị sao chép hay bị lợi dụng vì mục đích thu lợi nhuận bất hợp pháp khác. Nếu người khác muốn sử dụng hoặc sao chép thì phải có sự đồng ý của chủ sở hữu.
Thực tiễn cho thấy, có rất nhiều vụ tranh chấp xảy ra liên quan đến bản quyền tác giả. Tiêu biểu như vụ án tranh chấp bản quyền tác giả các nhân vật trong bộ truyện tranh “Thần đồng đất Việt”, giữa họa sĩ Lê Linh và Công ty Phan Thị. Hay vụ án ông Nguyễn Quảng Tuân kiện ông Đào Thái Tôn vi phạm quyền tác giả do đã trích dẫn nguyên văn bốn bài viết của tác giả vào tác phẩm “Văn bản Truyện Kiều – Nghiên cứu và thảo luận” mà không được sự đồng ý của tác giả.
Qua đó, để tránh xảy ra các tranh chấp không đáng có liên quan đến quyền tác giả thì việc đăng ký bảo hộ bản quyển tác giả có ý nghĩa vô cùng to lớn. Việc đăng ký bản quyền tác giả chính là sự chứng nhận cho sự sáng tạo của tác giả đối với các tác phẩm của mình. Điều này được thể hiện qua giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả. Đây là cơ sở pháp lý vững chắc, chứng minh quyền đối với tác phẩm khi có tranh chấp xảy ra và yêu cầu đối tượng xâm phạm bồi thường. Thủ tục đăng kí bản quyền tác giả được tiến hành theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
4. Điều kiện bảo hộ bản quyền tác giả
Để trở thành “tác phẩm” – là đối tượng bảo hộ của quyền tác giả, thì các sản phẩm, ý tưởng trong các lĩnh vực văn học, khoa học, nghệ thuật phải đảm bảo các điều kiện sau:
– Tác phẩm phải được cụ thể hoá trên một loại vật chất nhất định;
– Tác phẩm phải có tính nguyên gốc (tác phẩm phải do chính tác giả trực tiếp sáng tạo, không sao chép, bắt chước tác phẩm khác);
– Tổ chức, cá nhân có tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả gồm người trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm và chủ sở hữu quyền tác giả;
– Tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả có tác phẩm được công bố lần đầu tiên tại Việt Nam mà chưa được công bố ở bất kỳ nước nào. Tác phẩm phải có tính nguyên gốc, không sao chép hay bắt chước tác phẩm khác.
5. Đối tượng được bảo hộ bản quyền tác giả
– Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và các tác phẩm khác được thể hiện dạng chữ viết hoặc ký tự khác;
– Bài giảng, bài phát biểu, bài thuyết trình;
– Tác phẩm báo chí, âm nhạc, sân khấu, điện ảnh, mỹ thuật, nhiếp ảnh, kiến trúc;
– Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu;
– Bản đồ, họa đồ, sơ đồ, bản vẽ địa hình, công trình khoa học.
6. Hồ sơ đăng ký bản quyền tác giả
a) Tờ khai đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan;
Cá nhân, tổ chức nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả sử dụng mẫu tờ khai đăng ký quyền tác giả; Người biểu diễn, Nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình và Tổ chức phát sóng đăng ký quyền liên quan sử dụng mẫu tờ khai đăng ký quyền liên quan.
Tờ khai phải được viết bằng tiếng Việt và do chính tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan hoặc người được ủy quyền nộp hồ sơ ký tên và ghi đầy đủ thông tin về người nộp hồ sơ, tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả hoặc chủ sở hữu quyền liên quan; Tóm tắt nội dung tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình hoặc chương trình phát sóng; tên tác giả, tác phẩm được sử dụng làm tác phẩm phái sinh (nếu tác phẩm đăng ký là tác phẩm phái sinh); Thời gian, địa điểm, hình thức công bố; Cam đoan về trách nhiệm đối với các thông tin ghi trong đơn.
b) 02 bản sao tác phẩm đăng ký quyền tác giả hoặc 02 bản sao bản định hình đăng ký quyền liên quan;
Đối với những tác phẩm có đặc thù riêng như tranh, tượng, tượng đài, phù điêu, tranh gắn với công trình kiến trúc; Tác phẩm có kích thước quá lớn, cồng kềnh thì bản sao tác phẩm đăng ký được thay thế bằng ảnh chụp không gian ba chiều.
c) Giấy uỷ quyền cho đơn vị đại diện (nếu có);
d) Tài liệu chứng minh quyền nộp hồ sơ (Nếu người nộp hồ sơ thụ hưởng quyền đó của người khác do được thừa kế, chuyển giao, kế thừa);
đ) Văn bản đồng ý của các đồng tác giả (Nếu tác phẩm có đồng tác giả);
e) Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu (Nếu quyền tác giả, quyền liên quan thuộc sở hữu chung);
f) 01 Bản sao chứng thực chứng minh nhân dân của tác giả hoặc các tác giả của tác phẩm.
Các tài liệu quy định tại các điểm c, d, đ và e phải được viết bằng tiếng Việt. Trường hợp viết bằng tiếng nước ngoài thì phải được dịch ra tiếng Việt và có công chứng/chứng thực. Các tài liệu gửi kèm hồ sơ (Nếu là bản sao phải có công chứng/ chứng thực).
7. Dịch vụ tư vấn bảo hộ quyền tác giả của Công ty Luật TNHH Minh Tín
Tư vấn và thực hiện các thủ tục liên quan đến việc đăng ký quyền tác giả/quyền liên quan;
Tư vấn về các căn cứ phát sinh, xác lập, các hạn chế cơ bản của quyền tác giả/quyền liên quan;
Tư vấn, đại diện cho khách hàng tham gia đàm phán và soạn thảo hợp đồng sử dụng, chuyển nhượng và các hợp đồng khác liên quan đến quyền tác giả/quyền liên quan;
Xác định tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, đặc biệt khi tác phẩm được tạo ra theo các hợp đồng đặt hàng;
Khiếu nại các quyết định liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận bản quyền tác giả/quyền liên quan;
Tư vấn, phối hợp với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm quyền tác giả/quyền liên quan;
Tư vấn giải quyết xâm phạm quyền tác giả.
Trên đây là một số phân tích về vấn đề bảo hộ bản quyền tác giả. Hy vọng với những gì Luật Minh Tín đưa ra sẽ giúp Quý khách hàng lựa chọn được phương án giải quyết tốt nhất để giúp bảo vệ tài sản trí tuệ của mình.
Để được tư vấn chi tiết về vấn đề đăng ký bảo hộ bản quyền tác giả, Quý khách vui lòng liên hệ tới Công ty Luật Minh Tín (Điện thoại: 0243.555.8410/0914.179.856).
Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý Khách hàng.
Trân trọng!
Thu Linh
